Σωτήρης Σπαθάρης
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Σωτήρης Σπαθάρης | |
|---|---|
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Σωτήρης Σπαθάρης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1892[1] |
| Θάνατος | 14 Απριλίου 1974 |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα[1] |
| Ιδιότητα | μαριονετίστας[1] και καραγκιοζοπαίκτης |
| Τέκνα | Ευγένιος Σπαθάρης[1] |
Ο Σωτήρης Σπαθάρης (Σαντορίνη, 1892 - 14 Απριλίου 1974) ήταν ο πατέρας του Ευγένιου Σπαθάρη και ένας από τους ιδρυτές του Πανελλήνιου Σωματείου Καραγκιοζοπαικτών μαζί με τον Αντώνη Μόλλα.
Ο Σωτήρης Σπαθάρης ήταν ένας από τους λίγους καραγκιοζοπαίκτες που εξέδωσαν την αυτοβιογραφία τους. Χάρη στην αυτοβιογραφία του ξέρουμε πολλά για την τότε κατάσταση του επαγγέλματος κ.λ.π.
Γεννήθηκε στη Σαντορίνη το 1892 μα όταν ήταν ακόμα βρέφος οι γονείς του κι αυτός μετακόμισαν στο Μεταξουργείο. Παιδί γνωρίζει τον Γιάννη Μπράχαλη, τον Μίμαρο και τον Θοδωρέλλο, καταλήγει άμισθος βοηθός του τρίτου. Παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα του γίνεται καραγκιοζοπαίκτης και ξεκινάει για περιοδεία στη Νάξο.
Γυρίζει στην Αθήνα έχοντας αποτύχει στη Νάξο. Ο πατέρας του τον διώχνει από το σπίτι και μπλέκει με κακές παρέες. Όμως ο γάμος του τον αποδεσμεύει από όλα αυτά. Παίρνοντας θάρρος ξεκινάει πεισματικά περιοδείες στην ηπειρωτική Ελλάδα και φτάνει μέχρι και στη Δράμα. Εκεί κάθεται για μια ολόκληρη καλοκαιρινή σεζόν και γνωρίζει τρομερή επιτυχία. Τον επόμενο χρόνο που πάει στη Δράμα, όμως, αποτυγχάνει γιατί ο βοηθός του ήταν μπεκρής και όταν άρχισε η παράσταση ήταν στο πάτωμα και ξέρναγε. Αυτό όμως δεν τον πτοεί και συνεχίζει να ταξιδεύει στην Ελλάδα, όπου καθώς περιοδεύει γνωρίζει πολλούς καλούς και κακούς ανθρώπους και παραλίγο να ναυαγήσει μα επιζεί για να ιδρύσει το Πανελλήνιο Σωματείο Καραγκιοζοπαικτών με τον Αντώνη Μόλλα το 1924.
Βγαίνει νωρίς στη σύνταξη (1947[2]) επειδή υπέφερε από φυματίωση και πεθαίνει το Πάσχα του 1974, [3] αφήνοντας πίσω του πολλά δικά του έργα όπως το Κόλασις κ' Παράδεισος, Ο Αθώος Κυνηγός, Ο Μάγος Σερίφ, Περσεύς & Ανδρομέδα, Φωτης Γιαγκούλας, Κολοκοτρώνης εις θάνατον, Χίτλερ και Μουσολίνι στην κόλαση κ.α.
Τα Απομνημονεύματα και η Τέχνη του Καραγκιόζη[4][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως αναφέρεται παραπάνω, ο Σωτήρης Σπαθάρης κατέγραψε και εξέδωσε την αυτοβιογραφία του και το σύνολο του έργου του στο βιβλίο "Απομνημονεύματα και η τέχνη του Καραγκιόζη". Το βιβλίο είναι μια πολύτιμη μαρτυρία τόσο για την προσωπική πορεία του Σπαθάρη στο δύσκολο επάγγελμα του καραγκιοζοπαίχτη όσο και για την ιστορία του Καραγκιόζη, την πορεία του στην Ελλάδα, τους καραγκιοζοπαίχτες που έπαιζαν σε Ελλάδα και Κύπρο, το κοινό και τους φίλους του Καραγκιόζη. Επίσης γίνεται αναφορά σε τεχνικές κατασκευής και παιξίματος, στα σκηνικά και τη σκηνή, σε βασικούς τίτλους παραστάσεων που μείνανε παράδοση στον Καραγκιόζη με ιδιαίτερη αναφορά στους καραγκιοζοπαίχτες που τις παρουσίασαν. Σχετικά με τις φιγούρες, το βιβλίο παρουσιάζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, τα τραγούδια τους και τα σκηνικά αστεία τους με τον Καραγκιόζη όταν παρουσιάζονται στον μπερντέ, την καταγωγή τους, τους καραγκιοζοπαίχτες που τις εισήγαγαν και τους συμβολισμούς τους. Το παράρτημα του βιβλίου περιέχει πολύτιμο φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό αρχείο του Σωτήρη Σπαθάρη από παραστάσεις και καραγκιοζοπαίχτες, αφίσες παραστάσεων και φιγούρες.
Ο Σωτήρης Σπαθάρης διηγείται με γραφικό τρόπο την ιστορία Αρχειοθετήθηκε 2019-02-13 στο Wayback Machine. [5]γύρω από την καταγωγή του Καραγκιόζη όπως του τη μετέφερε ο δάσκαλός του καραγκιοζοπαίχτης Θεοδωρέλλος. Κάποτε, στην Προύσα της Μ. Ασίας ο πασάς θέλησε να χτίσει ένα σαράι. Το ανέθεσε λοιπόν στον Χατζηαβάτη που ήταν εργολάβος και εκείνος με τη σειρά του προσέλαβε για αρχιμάστορα τον Καραγκιόζη, έναν έξυπνο και έμπειρο μαραγκό. Η κατασκευή όμως καθυστερούσε γιατί ο Καραγκιόζης έκανε πολλά αστεία με τους μαστόρους και γελούσαν. Ο πασάς θύμωσε για την καθυστέρηση, κάλεσε τον Χατζηαβάτη και τον απείλησε οτι θα του πάρει το κεφάλι. Ο Χατζηαβάτης του είπε την αλήθεια για τον Καραγκιόζη και του είπε πως είναι απαραίτητος και δεν μπορεί να τον διώξει. Παρακάλεσε τον πασά να τον φοβερίσει ο ίδιος για να συνετιστεί. Οι φοβέρες του πασά όμως δεν είχαν αποτέλεσμα. Έτσι ο Καραγκιόζης συνέχισε τα αστεία του, ο πασάς το έμαθε και τον σκότωσε.
Ο λαός της Προύσας αγανάκτησε με τον θάνατο του Καραγκιόζη και ο πασάς για να τους εξευμενίσει έφτιαξε ένα μνημείο, τον τάφο του Καραγκιόζη και εκεί τον έθαψε με τιμές. Και πάλι όμως δεν τον άφηναν οι τύψεις να ησυχάσει. Έπεσε άρρωστος στο κρεβάτι και κανένας γιατρός δεν τον έκανε καλά. Τότε οι αγάδες φέρανε στο σαράι τον Χατζηαβάτη να λέει στον πασά τα αστεία του Καραγκιόζη.Έτσι ο Χατζηαβάτης "έκοψε ένα χάρτινο Καραγκιόζη, τέντωσε ένα πανί που το φώτιζε ένα φως κι έδωσε παράσταση του Καραγκιόζη"[6] Ο πασάς έμεινε τόσο ευχαριστημένος που του έδωσε άδεια να συνεχίσει να δίνει παραστάσεις. Μια τέτοια παράσταση είδε και ο Γιάννης Μπράχαλης και έφερε τον Καραγκιόζη στην Ελλάδα.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 wepa
.unima .org /en /sotiris-spatharis /. - ↑ Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της 10 Δεκεμβρίου 1966, σελ. 8: "Ο Σικελιανός έσωσε τον ελληνικό Καραγκιόζη"
- ↑ "Ο καραγκιοζοπαίχτης Σπαθάρης πέθανε σε ηλικία 83 χρονών", Μακεδονία, φ. 17-4-1974, σελ. 6.
- ↑ Σπαθάρης, Σωτήρης (1991). Απομνημονεύματα και η τέχνη του Καραγκιόζη. Αθήνα.
- ↑ Σπαθάρης, Σωτήρης (1991). Απομνηνονεύματα και η τέχνη του Καραγκιόζη. Αθήνα. σελ. 161-162.
- ↑ «ΣΠΑΘΑΡΕΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΑΤΡΟΥ ΣΚΙΩΝ ΔΗΜΟΥ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ». www.karagiozismuseum.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2019.