Ιλλυρικό κράνος
Ο όρος ιλλυρικό κράνος είναι ένας όρος αρχαιολογικός που περιγράφει έναν τύπο μπρούτζινης περικεφαλαίας που χρησιμοποιούνταν ευρύτατα κατά τον 8ο και 7ο π.Χ. αιώνα, ειδικά στην Πελοπόννησο,[1] που ήταν και ο τόπος της πρωιμότερης εξέλιξής του.[2] Το όνομα του το έχει πάρει, εσφαλμένα, από την Ιλλυρία, για το λόγο ότι από εκεί προέρχονταν πολλά τέτοια ευρήματα την εποχή που άρχισαν να τα μελετούν οι αρχαιολόγοι.[2]
Από αναπαραστάσεις κορινθιακών αγγείων γνωρίζουμε πως το «ιλλυρικό» κράνος προέκυψε από τον πρωιμότερο τύπο κράνους, το λεγόμενο κράνος Κέγκελ, που κατασκευαζόταν στο Άργος την αρχαϊκή εποχή. Τα παλαιότερα δείγματα «ιλλυρικού» κράνους δείχνουν ότι ο τύπος εξελίχθηκε σε κάποιο εργαστήριο της βορειοδυτικής Πελοποννήσου (πιθανώς την Ολυμπία). Πάντως τα πρώτα «ιλλυρικά» κράνη του Τύπου Β δημιουργήθηκαν σε εργαστήρια της Κορίνθου, ενώ τα πρώτα δείγματα Τύπου Γ σε εργαστήρια που βρίσκονταν κατά μήκος της ακτής της Αδριατικής, πιθανότατα σε κάποια κορινθιακή αποικία. Το πλεονέκτημα του «ιλλυρικού» κράνους, που ήταν κατασκευασμένο από μπρούντζο, ήταν ότι προστάτευε ολόκληρο το κεφάλι και τον αυχένα του πολεμιστή, χωρίς όμως να εμποδίζει την όρασή του. Ωστόσο οι δύο πρώτες ποικιλίες εμπόδιζαν την ακοή. Από τους μελετητές αναγνωρίζονται τέσσερις τύποι «ιλλυρικού» κράνους, όλοι τους χωρίς προστατευτικό για τη μύτη (επιρρίνιο).
- Ο Τύπος Α (περ. 700-640 π.Χ.) άφηνε απροστάτευτο τον αυχένα και εμπόδιζε την ακοή.
- Ο Τύπος Β (περ. 600 π.Χ.) προστάτευε τον αυχένα αλλά εμπόδιζε την ακοή.
- Ο Τύπος Γ (περ. 550 π.Χ.) προσέφερε βελτιωμένη προστασία στον αυχένα και επέτρεπε κάπως την ακοή.
- Ο Τύπος Δ (περ. 500 π.Χ.) ήταν περίπου όπως ο Τύπος Γ, αλλά επέτρεπε ανεμπόδιστα την ακοή.
Ο συγκεκριμένος τύπος περικεφαλαίας χρησιμοποιούνταν από από τους Έλληνες, αλλά και τους Ετρούσκους και τους Σκύθες, ενώ αργότερα οι Ιλλυριοί το υιοθέτησαν ευρύτατα. η χρήση του εξέλιπε στην Ελλάδα από τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., ενώ οι Ιλλυριοί σταμάτησαν τη χρήση του τον 4ο αιώνα.[3]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Wilkes, John. The Illyrians. Blackwell Publishing Ltd. 1995. ISBN 0631198075
- Sekunda, Nick. The Spartan Army. Osprey Publishing.1998. ISBN 1855326590.