Ετεροχρωμία ίριδας

Η ετεροχρωμία της ίριδας (heterochromia), γνωστή επίσης ως heterochromia iridis, ορίζεται ως η περίπτωση που εμφανίζονται 2 (ή περισσότερα) διαφορετικά χρώματα στις ίριδες ματιών ενός ανθρώπου ή ζώου.

Η κατάσταση κατά την οποία το χρώμα της ίριδας του ενός ματιού είναι διαφορετικό από το χρώμα της ίριδας του άλλου λέγεται ολική ετεροχρωμία (complete heterochromia).

Υπάρχει επίσης και το φαινόμενο κατά το οποίο η ίρις του ενός ματιού έχει δυο χρώματα, δηλαδή το χρώμα ενός τμήματός της διαφέρει από το χρώμα της υπόλοιπης ίριδας. Αυτό αποκαλείται «μερική ετεροχρωμία» (partial heterochromia).

Η ετεροχρωμία, είτε ολική, είτε μερική, είναι αποτέλεσμα σχετικό με την διαφορετική, πυκνότερη ή ελλιπέστερη συγκέντρωση χρωστικών ουσιών στον βυθό της ίριδας του ματιού, ή τμήματός του και οφείλεται σε γονιδιακή κληρονομικότητα, ή προκαλείται από ασθένεια ή τραυματισμό. Αυτό λοιπόν το ασυνήθιστο φαινόμενο οφείλεται σε άνισο καταμερισμό μελανίνης ή σε γενετικά αίτια όπως ο χειμερισμός, το σύνδρομο Horner ή το σύνδρομο Waardenburg.Το επηρεαζόμενο μάτι, αυτό δηλαδή με το διαφορετικό χρώμα, μπορεί να είναι υπερχρωματικό ή υποχρωματικό, δηλαδή να έχει περισσότερη συγκέντρωση μελανίνης στον βυθό της ίριδας του ματιού ή ελλιπή. Η πρώτη περίπτωση υποδεικνύει υπερπλασία των ιστών της ίριδας, ενώ η έλλειψη μελανίνης υποδεικνύει υποπλασία των ιστών.

H ετεροχρωμία δεν αφορά μόνο στον άνθρωπο, αλλά είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει και σε άλλα θηλαστικά. Ένα κοινό αίτιο είναι η αδρανοποίηση του Χ χρωμοσώματος των θηλυκών (X– inactivation) που μπορεί να προκαλέσει γενικότερα ετεροχρωματικά χαρακτηριστικά, όπως συμβαίνει στις γάτες καλίκο.

Ο Μ. Αλέξανδρος περιγράφεται πως διέθετε ένα γαλάζιο και ένα καφέ μάτι, εμφανίζοντας το γενικά αυτό σπάνιο στους ανθρώπους φαινόμενο της ετεροχρωμίας, όπου οι ίριδες των ματιών διαφέρουν σε χρώμα μεταξύ τους.