Αχιλλεύς Τάτιος (αστρονόμος)

Ο Αχιλλεύς Τάτιος (αρχαία ελληνικά: Ἀχιλλεὺς Τάτιος‎‎ γενν. πιθ. 2ος αι. π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας αστρονόμος, γεωγράφος και μαθηματικός, συγγραφέας ενός σχολιασμού στο περίφημο αστρονομικό ποίημα Φαινόμενα του Άρατου του Σολεύς.

Συνωνυμία

Μέχρι τα 1600, το πρόσωπο του συγχέονταν με εκείνη του συνονόματου του Αχιλλεύς Τάτιου, συγγραφέα του μυθιστορήματος Τα κατά Λευκίππην και Κλειτοφώντα, στον οποίο το λεξικό του Σούδα αποδίδει επίσης την πραγματεία Περί Σφαίρας. Ωστόσο, η απόδοση αυτής στον μυθιστοριογράφο Αχιλλεύς Τάτιο θεωρήθηκε ήδη από τον Κορράδο Γκέσνερ τον 16^ο αιώνα, ασυμβίβαστη με τα ενδιαφέροντα που έδειχνε στα άλλα έργα που του αποδίδονται. Γι' αυτό, ο Γκένσερ πρότεινε ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποιου είδους συνωνυμία που εξηγεί τη σύγχυση, υπόθεση που είναι κοινώς αποδεκτή σήμερα. Επιπλέον, η συνωνυμία μεταξύ των δύο συγγραφέων έχει δημιουργήσει αμφιβολίες σε άλλους μελετητές, οι οποίοι θεωρούν μόνο το όνομα «Αχιλλεύς» αξιόπιστο, θεωρώντας το «Τάτιος» επηρεασμένο από τη σύγχυση του Σούδα. Η υπόθεση υποστηρίζεται μεταξύ άλλων από ένα απόσπασμα του Φιρμίκο Ματέρνο, στο οποίο σήμερα αναγνωρίζεται γενικά μια αναφορά σε αυτόν τον συγγραφέα, αναφέροντάς τον μόνο με το όνομα Αχιλλεύς.

Εποχή

Όσο για την εποχή στην οποία έζησε, αρχικά τοποθετήθηκε στον 4ο αιώνα. πιο πρόσφατα, οι μελετητές Έρβιν Ρόντε και Χέρμαν Ντιλς προωθούν τη χρονολογία του στα τέλη του 2^ου ή στις αρχές του 3^ου αιώνα. Ωστόσο, σίγουρα έζησε πριν από τον προαναφερθέντα Φιρμίκο Ματέρνο (τοποθετείται μεταξύ 337 και 346 μ.Χ.): η χρονολογία των αναγνωρίσιμων συγγραφέων που αναφέρει ο Αχιλλεύς, οι οποίοι ανήκουν στα τέλη του 2^ου αιώνα, συμφωνεί με τη χρονολόγηση των Rohde και Diels με καμία πληροφορία για τη ζωή του.

Εργογραφία

Από το έργο του έχουν επιβιώσει ορισμένα αποσπάσματα της πραγματείας Περί Σφαίρας, αβέβαιης θέσης μέσα στο έργο (δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια αν ανήκουν στην αρχή ή στο τέλος του έργου). Ο τίτλος με τον οποίο σώζονται αυτά τα αποσπάσματα τα συνδέει με ένα άλλο έργο του, Εἰςαγωγὴ εἰς Ἄρατον, που σε αντίθεση με την πραγματεία Περί Σφαίρας, έχει διασωθεί.

Οι μελετητές αποδίδουν σημαντική αξία στην Εισαγωγή του Αχιλλέα, έναν από τους πιο επιτυχημένους σχολιασμούς στο ποίημα του Άρατου, για τη γνώση της αρχαίας γεωγραφικής σκέψης.

Πηγές

• Ernst Maass: Commentarium in Arate reliquiae. Weidmann, Βερολίνο 1898, σσ. 25-85. Κριτική έκδοση των σωζόμενων αποσπασμάτων από την Αράτου-(Περὶ τοῦ παντός) και ο σχολιασμός του Αχιλλεύς, ο οποίος προηγείται του "Γένος Ἀράτου καὶ βίος".

Βιβλιογραφία

• (Γερμανικά) Pauly's Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Erster Band, Stuttgart, 1894, s. v. Achilleus Tatios (2), coll. 247-8
• (Γερμανικά) W. Christ, Geschichte der griechischen Litteratur, München, 1905⁴
• (Γερμανικά) F. Susemihl, Geschichte der griechischen Litteratur in der Alexandrinerzeit, Leipzig, 1891