Αφρικανική σκόνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αφρικανική σκόνη πάνω από την ανατολική Μεσόγειο.

Αφρικανική σκόνη ονομάζεται αιολική ορυκτή σκόνη από την έρημο Σαχάρα. Η έρημος έχει έκταση εννέα εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων, από τον Ατλαντικό ωκεανό έως την Ερυθρά Θάλασσα, από τη Μεσόγειο θάλασσα μέχρι την κοιλάδα του ποταμού Νίγηρα και την περιοχή του Σουδάν στο νότο.[1]

Η Σαχάρα είναι η μεγαλύτερη πηγή αιολικής σκόνης στον κόσμο, με ετήσιους ρυθμούς παραγωγής περίπου 400-700 x 106 τόνους/έτος, που είναι σχεδόν το ήμισυ όλων των εισροών της αιολικής ερήμου στον ωκεανό.[2] Η σκόνη της Σαχάρας παράγεται συχνά από φυσικές διεργασίες, όπως οι ανεμοθύελλες, και δεν φαίνεται να επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.[3]

Η σκόνη που πέφτει στον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο Θάλασσα έχει μικρό ποσοστό διαλυτού σιδήρου,[4] Παράγοντες που συμβάλλουν στη διαλυτότητα της σκόνης είναι το μέγεθος των σωματιδίων, η μεταλλική σύνθεση της σκόνης, η θερμοκρασία του νερού και το pH του.[5][6] Τα οργανικά μόρια που ονομάζονται συνδέτες μπορούν επίσης να αυξήσουν τη διαλυτότητα του σιδήρου και να τον κάνουν πιο προσιτό στους οργανισμούς για χρήση για πρωτογενή παραγωγή.[7] Αφρικανική σκόνη έχει βρεθεί στη Σκανδιναβία, την Ιαπωνία και σε άλλες περιοχές.

Μεταφορά Αφρικανικής σκόνης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλές φορές κυρίως τους μήνες της Άνοιξης παρατηρείται μεταφορά αφρικανικής σκόνης προς τη Μεσόγειο. Ωστόσο το ίδιο φαινόμενο λαμβάνει χώρα και σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα αναφορές για μεταφορά σκόνης έχουμε ήδη από την εποχή του Ομήρου. Αναφέρει μέσα στα έργα του αυτό το πρωτόγνωρο για εκείνη την εποχή φαινόμενο και ίσως μιλάει μάλιστα για κάποιο ισχυρό επεισόδιο μεταφοράς σκόνης μιας και κάνει λόγο για "ματωμένη" βροχή. Οι πρώτες συστηματικές παρατηρήσεις - περίπου 533 αναφορές συνολικά στον χώρο της Ευρώπης - έγιναν από τον Ehreberg. Από το 1646 είχε αρχίσει και ο Wendelin προσπάθειες επιστημονικής εξήγησης. Για πρώτη φορά το 1903 οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η μεταφορά σκόνης σχετίζεται με παράγοντες που αφορούν τη μετεωρολογία και καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως η σκόνη αυτή πηγάζει από τη Βόρεια Αφρική. Ύστερα κατέληξαν στο ότι η απόσταση που διανύουν τα μικρότερα σωματίδια εξαρτάται από τον κύκλο του νερού, δηλαδή με τη διαθέσιμη υγρασία στον χώρο της τροπόσφαιρας.

Κύρια πηγή σκόνης αποτελεί η έρημος Σαχάρα. Φαίνεται πως τα τελευταία πενήντα χρόνια οι ανεμοθύελλες σε αυτήν έχουν δεκαπλασιαστεί. Θα πρέπει όμως να διευκρινιστεί πως πηγή σκόνης εκτός από τη Σαχάρα αποτελεί η έρημος Gobi στην ήπειρο της Ασίας που επηρεάζουν την Κίνα, την Κορέα και την Ιαπωνία, ακόμα και την ατμόσφαιρα της Βόρειας Αμερικής. Έχει υπολογιστεί πως κατά μέσο όρο κάθε χρόνο κυκλοφορούν στην τροπόσφαιρα 2 με 3 δισεκατομμύρια τόνοι άμμου. Η μεταφορά αυτή έχει επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στον πλανήτη και εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Η κίνηση των αερίων μαζών και οι υπόλοιπες φυσικές διεργασίες της ατμόσφαιρας στην έρημο Σαχάρα ευνοούν τη δημιουργία έντονων ανοδικών ανέμων που μεταφέρουν μαζί τους σωματίδια όπως παραδείγματος χάρη είναι η σκόνη. Αυτά τα ρεύματα αέρα που δημιουργούνται είναι έντονα και δεν επιτρέπουν στην αφρικανική σκόνη να ανακαθίσει στο έδαφος.

Έτσι οι κύριες διαδρομές αφρικανικής σκόνης που δημιουργούνται είναι οι εξής:

  • κατευθείαν από το νότο περνώντας πάνω από την Αίγυπτο και διανύοντας κυρίως την ανατολική Μεσόγειο.
  • από νοτιοδυτικά περνώντας πάνω από την περιοχή της Τυνησίας.
  • από τη βορειοδυτική Αφρική και περνώντας ύστερα πάνω από τη θάλασσα της Μεσογείου.

Επομένως κατά τη περίοδο της άνοιξης συνήθως, αναπτύσσονται στη Σαχάρα και γενικότερα τη βόρεια Αφρική κυκλώνες που φέρουν την ονομασία Sharav οι οποίοι σηκώνουν τη σκόνη και την στέλνουν προς τον βορά. Στην περιοχή της Ελλάδας εντονότερη μεταφορά σκόνης έχουμε όταν αυτοί οι κυκλώνες συνδυάζονται με νοτιάδες πάνω από τη Μεσόγειο. Η σκόνη προσεγγίζει τη χώρα τις περισσότερες φορές από νοτιοδυτικά ή νότια. Την εποχή του καλοκαιριού ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται κυρίως προς τη δυτική Ευρώπη. όμως και το καλοκαίρι μπορεί να έχουμε μεταφορά σκόνης προς την Ελλάδα σε περίπτωση που οι υψηλές πιέσεις στη βόρεια Αφρική εμποδίσουν κατά κάποιον τρόπο τη μεταφορά των κυκλώνων Sharav προς τα ανατολικά. [8]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Cook, Kerry H.; Vizy, Edward K. (2015). «Detection and Analysis of an Amplified Warming of the Sahara Desert». Journal of Climate 28 (16): 6560. doi:10.1175/JCLI-D-14-00230.1. Bibcode: 2015JCli...28.6560C. 
  2. ↑ Middleton, N. J.; Goudie, A. S. (2001). «Saharan dust: sources and trajectories». Transactions of the Institute of British Geographers 26 (2): 165–181. doi:10.1111/1475-5661.00013. ISSN 0020-2754. http://dx.doi.org/10.1111/1475-5661.00013. 
  3. ↑ Kandler, Konrad; Benker, Nathalie; Bundke, Ulrich; Cuevas, Emilio; Ebert, Martin; Knippertz, Peter; Rodríguez, Sergio; Schütz, Lothar και άλλοι. (2007). «Chemical composition and complex refractive index of Saharan Mineral Dust at Izaña, Tenerife (Spain) derived by electron microscopy» (στα αγγλικά). Atmospheric Environment 41 (37): 8058–8074. doi:10.1016/j.atmosenv.2007.06.047. Bibcode: 2007AtmEn..41.8058K. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1352231007006061. 
  4. ↑ Theodosi, C.; Markaki, Z.; Mihalopoulos, N. (2010). «Iron speciation, solubility and temporal variability in wet and dry deposition in the Eastern Mediterranean» (στα αγγλικά). Marine Chemistry 120 (1–4): 100–107. doi:10.1016/j.marchem.2008.05.004. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0304420308001096. 
  5. ↑ Alshora, Doaa Hasan; Ibrahim, Mohamed Abbas; Alanazi, Fars Kaed (2016), Nanotechnology from particle size reduction to enhancing aqueous solubility, Elsevier, σελ. 163–191, doi:10.1016/b978-0-323-42861-3.00006-6, ISBN 978-0-323-42861-3, https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/B9780323428613000066, ανακτήθηκε στις 2020-11-07 
  6. ↑ Ravelo-Pérez, L.M.; Rodríguez, S.; Galindo, L.; García, M.I.; Alastuey, A.; López-Solano, J. (2016). «Soluble iron dust export in the high altitude Saharan Air Layer». Atmospheric Environment 133: 49–59. doi:10.1016/j.atmosenv.2016.03.030. ISSN 1352-2310. Bibcode: 2016AtmEn.133...49R. 
  7. ↑ Tagliabue, Alessandro; Williams, Richard G.; Rogan, Nicholas; Achterberg, Eric P.; Boyd, Philip W. (2014-10-28). «A ventilation-based framework to explain the regeneration-scavenging balance of iron in the ocean: Dissolved Iron Framework» (στα αγγλικά). Geophysical Research Letters 41 (20): 7227–7236. doi:10.1002/2014GL061066. 
  8. ↑ «ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ "Μεγάλης κλίμακας μεταφορά σωματιδιακής ρύπανσης στη Θεσσαλονίκη "» (PDF).  line feed character in |title= at position 20 (βοήθεια)
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αφρικανική_σκόνη&oldid=10577567"