Αμμόχωστος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 07/10/2010.

Συντεταγμένες: 35°7′N 33°57′E / 35.117°N 33.950°E / 35.117; 33.950

Αμμόχωστος
(τουρκ.: Gazimağusa)
Εικόνα
Άποψη της περιτοιχισμένης πόλης
Τοποθεσία στον χάρτη
Τοποθεσία στον χάρτη
Αμμόχωστος
Χώρα(de jure)
Κυπριακή Δημοκρατία
ΕπαρχίαΑμμοχώστου
Χώρα(de facto)
Τ.Δ.Β.Κ.
ΕπαρχίαΓκαζιμαγούσα
Πληθυσμός55.648  (2011)
Αυτό το λήμμα αφορά την πόλη Αμμόχωστο. Για την Επαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, δείτε: Επαρχία Αμμοχώστου. Για τον δήμο της Κυπριακής Δημοκρατίας, δείτε: Δήμος Αμμοχώστου.

Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Mağusa, προφέρεται: [mɑˈɰusɑ], ή Gazimağusa, προφέρεται: [gɑːzimɑˈɰusɑ], αρμενικά: Ֆամակուսթա) είναι πόλη στην Κύπρο που βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και το όνομά της. Έως το 1974, στην Παλαιά Αμμόχωστο κατοικούσαν οι Τουρκοκύπριοι ενώ στα Βαρώσια (νότιο προάστειο) οι Ελληνοκύπριοι.

Τον Αύγουστο του 1974 η Αμμόχωστος κατελήφθη από τα τουρκικά στρατεύματα που είχαν εισβάλει στην Κύπρο, ενώ οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοι της κατέφυγαν ως πρόσφυγες στο ελεύθερο κομμάτι του νησιού. Έκτοτε το έδαφος του δήμου ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά εκ των πραγμάτων (de facto) ελέγχεται από την μη αναγνωρισμένη Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, στην οποία ο «Δήμος Γκαζιμαγούσα» είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας.

Προέλευση ονόματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρχαία Αμμόχωστος έφερε το όνομα Σαλαμίνα, ενώ αργότερα μετονομάστηκε σε Αρσινόη και Κωνσταντία. Η πιο αποδεκτή άποψη αναφέρει ότι η ονομασία Αμμόχωστος, που ανάγεται στον 4ο μ.Χ. αιώνα, είναι ελληνική και σημαίνει χωμένη στην άμμο. Και πράγματι, η Αμμόχωστος υπήρξε παγκόσμια γνωστό τουριστικό θέρετρο, μεταξύ του 1960 και 1974, λόγω της αμμώδους παραλίας της.

Την εποχή του Μεσαίωνα, οι Λουζινιανοί άλλαξαν το όνομα της πόλης σε Famagusta. Από την εποχή της Τουρκοκρατίας (1571), οι Οθωμανοί αποκαλούσαν την πόλη ως Μαγούσα (Mağusa). Ωστόσο, λόγω της άρνησης των Τουρκοκυπρίων να παραδώσουν την εντός των τειχών πόλη (Παλαιά Αμμόχωστος), στην οποία διέμεναν μόνο Τουρκοκύπριοι, σε ελληνοκυπριακές δυνάμεις το 1974, οι Τουρκοκύπριοι μετονόμασαν την πόλη σε Γκαζί Μαγούσα, που μεταφράζεται ως Αμμόχωστος, ο ήρωας του πολέμου.[1]

Γεωργικά προϊόντα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αμμόχωστος βρίσκεται σε μια περιοχή πεδινή και εύφορη, με αρκετά αξιόλογη γεωργική παραγωγή. Από τα πιο βασικά προϊόντα της περιοχής είναι το σιτάρι, τα αμπέλια, τα εσπεριδοειδή, οι ελιές, ενώ παράγεται και μικρή ποσότητα από βαμβάκι.

Το λιμάνι της Αμμοχώστου, χαλκογραφία του Όλφερτ Ντάπερ, 17ος αιώνας

Λιμάνι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το λιμάνι της πόλης είναι από τα καλύτερα φυσικά λιμάνια που διαθέτει η Κύπρος και το μοναδικό που είναι κλειστό. Έως το 1974 αποτελούσε το βασικό λιμάνι εξαγωγής γεωργικών προϊόντων.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αμμόχωστος είναι μια από τις πιο παλιές πόλεις της Κύπρου. Η πόλη πρωτοχτίστηκε κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα από τους Πτολεμαίους, και είχε ονομαστεί Αρσινόη, προς τιμή της βασίλισσας Αρσινόης Β' Φιλαδέλφου, της διάσημης αυτής Ελληνίδας βασίλισσας της Αιγύπτου των Ελληνιστικών χρόνων. Στην ουσία όμως, η Αμμόχωστος υπήρξε η διάδοχος της πιο φημισμένης και πιο σημαντικής αρχαίας πόλης της Κύπρου, της Σαλαμίνας. Κατά την ελληνική μυθολογία, η Σαλαμίνα είχε ιδρυθεί μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου από τον Τεύκρο, το γιο του Τελαμώνα και αδελφό του Αίαντα, από το ελληνικό νησί της Σαλαμίνας.

Βυζαντινή Αυτοκρατορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή πολύ αργότερα, στην εποχή του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Για να τιμήσει την πόλη, από την οποία καταγόταν η γυναίκα του Θεοδώρα, ο Ιουστινιανός την πλούτισε με πολλά κτίρια, ενώ οι κάτοικοι, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους, την ονόμασαν Νέα Ιουστινιανία. Το 647 μ.Χ., όταν καταστράφηκαν οι γειτονικές πόλεις από τις επιδρομές των Σαρακηνών, οι κάτοικοι των πόλεων αυτών μετοίκησαν στην Αμμόχωστο, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός της πόλης να αυξηθεί σημαντικά και να γνωρίσει η ίδια η πόλη νέα άνθηση.

Άραβες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αργότερα, όταν τους Αγίους Τόπους τους κατέλαβαν οι Άραβες, ο χριστιανικός πληθυσμός κατέφυγε στην Αμμόχωστο, με αποτέλεσμα να μετατραπεί η πόλη σε σημαντικό χριστιανικό κέντρο, αλλά και σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα στην ανατολική Μεσόγειο. Έτσι δεν άργησε να γίνει το κέντρο της προσοχής πολλών χριστιανικών λαών της δύσης.

Φραγκοκρατία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μεγάλη ανάπτυξη και πρωτοφανή ακμή είχε γνωρίσει η Αμμόχωστος κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και ιδίως κατά τον 13ο και 14ο αιώνα. Περιτοιχισμένη με ισχυρά τείχη, υπήρξε το σπουδαιότερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου[εκκρεμεί παραπομπή] και η ίδια μια από τις πιο πλούσιες πόλεις. Παροικίες πολλών εμπόρων, Βενετών, Γενουατών, Πιζάνων, Ναπολιτάνων, Καταλανών, Μασσαλών, Σύρων και άλλων, κατοικούσαν στην πόλη που είχε εξελιχθεί σε ιδιαίτερα σπουδαίο σταθμό διαμετακομιστικού εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Οι ποικίλες εμπορικές δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα να συρρέει στην Αμμόχωστο άφθονος πλούτος. Λαμπρά ανάκτορα και άλλα οικοδομήματα κοσμούσαν την πόλη, ανάμεσα στα οποία ξεχώριζε ο σωζόμενος και σήμερα γοτθικός καθεδρικός ναός του Αγίου Νικολάου. Στο ναό αυτό οι Φράγκοι βασιλιάδες της Κύπρου στέφονταν και ως βασιλιάδες Ιεροσολύμων.

Πρώτος κατέλαβε την πόλη ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, ενώ αμέσως μετά από αυτόν ο Γάλλος Λουζινιάν, που στην Αμμόχωστο στέφτηκε και βασιλιάς της Κύπρου και της Ιερουσαλήμ.

Ωστόσο η Αμμόχωστος καταλήφθηκε από τους Γενουάτες το 1373, που διέθεταν ισχυρό στόλο, και κρατήθηκε από αυτούς για ένα σχεδόν αιώνα, μετά την κατάληψή της, το 1489, από τους Ενετούς η πόλη οχυρώνεται και μετατρέπεται σε διοικητικό κέντρο και γενικό στρατηγείο για την Ανατολική Μεσόγειο. Στον γνωστό πύργο της πόλης η παράδοση τοποθετεί την εξέλιξη και το τέλος της τραγωδίας του Σαίξπηρ «Οθέλλος»[εκκρεμεί παραπομπή], αν και ο ίδιος ο μεγάλος συγγραφέας δεν αναφέρει την Αμμόχωστο αλλά ομιλεί απλώς για «ένα λιμάνι στην Κύπρο» Όμως, ο Οθέλος, ο ήρωας της ομώνυμης τραγωδίας του Σαίξπηρ, θεωρείται ότι είχε πηγή έμπνευσης τον Κριστόφορο Μόρο, Βενετό αξιωματούχο που είχε διατελέσει διοικητής της Αμμοχώστου και της Κύπρου κατά το 1505 - 1507.

Οθωμανική Αυτοκρατορία και Αγγλοκρατία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αμμόχωστος αντιστάθηκε με ηρωισμό κατά τη διάρκεια της εισβολής των Οθωμανών Τούρκων, που κατέλαβαν την Κύπρο το 1570, αντέχοντας μια ιδιαίτερα σκληρή πολιορκία που κράτησε έντεκα μήνες, μέχρι τον Αύγουστο του 1571. Παρά το ότι οι επιθέσεις των Τούρκων ήταν λυσσώδεις, η πόλη τις είχε αποκρούσει όλες. Αναφέρεται ότι μπροστά στα τείχη της Αμμοχώστου οι Τούρκοι είχαν 80.000 νεκρούς. Ωστόσο, ύστερα από έντεκα μήνες, και όταν οι υπερασπιστές της σχεδόν πέθαιναν από την πείνα και είχαν εξαντλήσει πλήρως τα πολεμοφόδια τους, πολεμώντας πλέον μόνο με πέτρες και ξύλα, η πόλη συνθηκολόγησε και αποφάσισε να παραδοθεί. Οι Τούρκοι δεν τήρησαν τελικά τη συμφωνία διέπραξαν άγρια σφαγή των κατοίκων και υπερασπιστών της πόλης και πλήρη λεηλασία της. Η ωμότητα των Οθωμανών ήταν τέτοια ώστε έγδαραν ζωντανό τον Βενετό κυβερνήτη Μάρκο Αντώνιο Μπραγκαντίν (Μπραγκαντίνο) και θεωρήθηκε πράγματι τυχερός όποιος εκτελέστηκε γρήγορα όπως ο Αστόρε κ.ά. Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί πως λόγω των Οθωμανικών αγριοτήτων στην Κύπρο, η Χριστιανική Δύση επί Πάπα Ρώμης Πίου Ε΄οργάνωσε την «Ιερά Συμμαχία» (Sacra Lingua Antiturca) που με αποκορύφωμα την Ναυμαχία της Ναυπάκτου και την καταστροφή του Τουρκικού Στόλου (1571) σταμάτησε ουσιαστικά η Οθωμανική κυριαρχία στη Μεσόγειο.

Όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Κύπρο το 1571 δεν επέτρεπαν σε χριστιανούς να κατοικούν μέσα στην Αμμόχωστο, δηλαδή στην εντός των ενετικών τοίχων πόλη (Παλαιά Αμμόχωστο). Οι χριστιανοί άρχισαν να κατοικούν έξω από την Παλαιά Αμμόχωστο, σε νοτιότερο σημείο, δημιουργώντας ένα προάστιο. Η τουρκική λέξη για το προάστιο είναι βαρούς, από την οποία προέκυψε η ονομασία της περιοχής, τα Βαρώσια ή Βαρώσι[2][3]. Η περιοχή αυτή αποτέλεσε την νέα Αμμόχωστο, η οποία γνώρισε σημαντική τουριστική ανάπτυξη έως και το 1974[4].

Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Αμμόχωστος βρισκόταν σε κατάσταση παρακμής, όπως άλλωστε και ολόκληρη η Κύπρος. Άρχισε και πάλι να αναπτύσσεται μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Άγγλους (1878). Μεταξύ άλλων, οι Άγγλοι βελτίωσαν και επέκτειναν το λιμάνι της πόλης και την ένωσαν σιδηροδρομικώς με την πρωτεύουσα Λευκωσία, ενώ εδώ είχε τα κεντρικά γραφεία του ο Κυπριακός Κυβερνητικός Σιδηρόδρομος.

Το 1922 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταστάθηκαν στην Αμμόχωστο όπως και σε όλη την Κύπρο οικογένειες Ελλήνων Μικρασιατών.[5][6]

Ανεξαρτησία ως σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιδιαίτερα αναπτύχθηκε η Αμμόχωστος μετά την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος (1960). Την περίοδο 1960-1974 η πόλη της Αμμοχώστου αποτελούσε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη, μεγάλο εμπορικό κέντρο αλλά και διεθνώς γνωστή ως σημαντικό τουριστικό θέρετρο. Ανάμεσα στους εκτεταμένους πορτοκαλεώνες που περιέβαλλαν την πόλη, και δίπλα στην αμμώδη παραλία της, είχαν ανεγερθεί σύγχρονα πολυτελή ξενοδοχεία, στα οποία διέμεναν χιλιάδες τουρίστες. Το 80% των τουριστικών κλινών της Κύπρου, έως το 1974, βρισκόντουσαν στην Αμμόχωστο.[1][7] Επιπλέον, συνεχώς ανεγείρονταν σύγχρονες κατοικίες, δημόσια κτίρια, ξενοδοχεία και ξενοδοχειακά διαμερίσματα και γραφεία[7], δίνοντας στην πόλη μια έντονα κοσμοπολίτικη όψη.

Το λιμάνι της Αμμοχώστου ήταν το μεγαλύτερο λιμάνι της Κύπρου, από το οποίο περνούσε το 75% των εισαγωγών και εξαγωγών της χώρας.[1][7]

Έως το 1974, στην Παλαιά Αμμόχωστο κατοικούσαν οι Τουρκοκύπριοι ενώ στα Βαρώσια οι Ελληνοκύπριοι. Στις 20 Ιουλίου 1974 ξεκίνησε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Στην Αμμόχωστο ξέσπασαν μάχες στην περιοχή της Παλαιάς Αμμοχώστου. Τις επόμενες δύο μέρες η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε την πόλη με αποτέλεσμα να καταστραφούν, μεταξύ άλλων, το Διοικητήριο, το Δημαρχείο, τα Δικαστήρια, ξενοδοχεία και γραφεία. Ακολούθησε η ανακωχή της 22ας Ιουλίου. Ωστόσο, στις 14 Αυγούστου 1974 η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε ξανά την Αμμόχωστο. Οι Ελληνοκύπριοι κάτοικοί της την εγκατέλειψαν. Παρότι η κατάληψη της πόλης της Αμμοχώστου δεν ήταν στα αρχικά σχέδια της Τουρκίας, η πόλη αφέθηκε χωρίς σημαντική προστασία από την Εθνική Φρουρά της Κύπρου. Στις 16 Αυγούστου 1974, ο τουρκικός στρατός έφτασε στην άδεια Αμμόχωστο. Αφού λεηλάτησε την πόλη, την απέκλεισε και απαγόρευσε την είσοδο σε αυτήν.

Από τότε, οι Τουρκοκύπριοι συνέχισαν να κατοικούν στην Παλαιά Αμμόχωστο και στις γύρω περιοχές μαζί με πρόσφυγες από τις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου και την πόλη της Λάρνακας[1], ενώ τα Βαρώσια είναι περίκλειστα από τον τουρκικό στρατό και έχουν χαρακτηριστεί ως πόλη φάντασμα.[8][9] Η Παλαιά Αμμόχωστος συνέχισε να κατοικείται από τους Τουρκοκύπριους κατοίκους της.[1]

Ο Δήμος Αμμοχώστου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Δήμος Αμμοχώστου

Ο Δήμος Αμμοχώστου είναι δήμος της ομώνυμης επαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποτελεί έναν από τους τρεις δήμους της.[10] Είναι ο μητροπολιτικός δήμος και η διοικητική πρωτεύουσα της επαρχίας Αμμοχώστου.[11] Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η διοικητική έκταση του Δήμου Αμμοχώστου δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τα εδάφη αυτά ανήκουν εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ εκ των πραγμάτων (de facto) ανήκουν στο μη αναγνωρισμένο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου.

Οι συνοικίες του Δήμου Αμμοχώστου.

Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Δήμος Αμμοχώστου, για διοικητικούς σκοπούς, χωρίζεται στις εξής 12 συνοικίες (de jure):[12]

Μνημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνοπτική παρουσίαση της Αμμοχώστου

Το σωζόμενο και σήμερα φρούριο της Αμμοχώστου είναι γνωστότερο με την ονομασία «πύργος του Οθέλλου». Σώζονται επίσης σε καλή κατάσταση, τα ισχυρότατα μεσαιωνικά τείχη της πόλης, και εντός αυτών τα ερείπια και πολλών άλλων μνημείων, περιλαμβανομένων πολλών σημαντικών εκκλησιών. Υποστηρίχτηκε ότι η Αμμόχωστος είχε συνολικά 365 εκκλησίες και μοναστήρια, όσες και οι ημέρες του χρόνου, προφανώς όμως ο αριθμός είναι υπερβολικός.

Από τα αρχιτεκτονικά κτίρια που σώζονται μέχρι σήμερα θα πρέπει να αναφερθεί ο καθεδρικός γοτθικός ναός του Αγίου Νικολάου που από τον 16ο αιώνα και σήμερα έχει μετατραπεί σε τζαμί (Τέμενος Λαλά Μουσταφά Πασά). Υπάρχουν ακόμη και τα ερείπια από 300 και πάνω εκκλησίες[εκκρεμεί παραπομπή].

Πολύ κοντά στην πόλη είναι το μοναστήρι του αποστόλου Βαρνάβα, ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου, στο χώρο όπου πιστεύεται ότι βρισκόταν και ο τάφος του. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται ο εκτενής αρχαιολογικός χώρος της Έγκωμης, μεγάλης πόλης των προϊστορικών χρόνων. Πολύ κοντά βρίσκεται και άλλος εκτενής και σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, εκείνος της αρχαίας πόλης της Σαλαμίνας.

Αθλητισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πόλη της Αμμοχώστου είχε πλούσια αθλητική δράση. Στην πόλη υπήρχε ο Γυμναστικός Σύλλογος Ευαγόρας (ΓΣΕ) και δύο μεγάλα σωματεία τα οποία δραστηριοποιούνται με επιτυχία ακόμα και σήμερα, παρ' όλες τις δυσκολίες που δημιούργησε η κατοχή. Τα σωματεία αυτά είναι η Ανόρθωση Αμμοχώστου και η Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες των δύο σωματείων χρησιμοποιούσαν ως έδρα το Στάδιο ΓΣΕ, ενώ άλλες ομάδες χρησιμοποιούσαν το Δημοτικό Στάδιο, το οποίο ανήκει στον δήμο. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η Ανόρθωση και η Νέα Σαλαμίνα επαναδραστηριοποιήθηκαν στη Λάρνακα. Ωστόσο, τα τμήματα πετοσφαίρισης των δύο σωματείων εδρεύουν στη Λεμεσό.[13][14]

Ο Γυμναστικός Σύλλογος Ευαγόρας (ΓΣΕ) υπήρξε επίσης σημαντικό αθλητικό σωματείο και αθλητές του συμμετείχαν σε Ολυμπιακούς, Παγκόσμιους, Ευρωπαϊκούς, Μεσογειακούς, Βαλκανικούς και Κοινοπολιτειακούς αγώνες. Μετά το 1974, ο ΓΣΕ επαναδραστηριοποιήθηκε με τρία κλιμάκια σε Λάρνακα, Παραλίμνι και Λεμεσό. Ο ΓΣΕ είναι ο ιδιοκτήτης του Σταδίου ΓΣΕ.[15]

Άλλα σημαντικά σωματεία είναι ο Ναυτικός Όμιλος Αμμοχώστου, ο Όμιλος Αντισφαιρίσεως Αμμοχώστου, ο Μαραθώνας Κάτω Βαρωσίων, η Δόξα Νεαπόλεως και η Πρόοδος Αγίου Λουκά.[16][17][18][19][20]

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Famagusta/Ammochostos». www.prio-cyprus-displacement.net. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. 
  2. ↑ «ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. 
  3. ↑ «Οι εκκλησίες των Βαρωσίων, της νέας πόλης της Αμμοχώστου. 40 χρόνια μετά». Εκκλησία της Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-23. https://web.archive.org/web/20180923160026/http://churchofcyprus.org.cy/24861. Ανακτήθηκε στις 2018-09-23. 
  4. ↑ «ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. 
  5. ↑ Οι Μικρασιάτες Πρόσφυγες και η εγκατάστασή τους στην Κύπρο μέσα από τον Κυπριακό Τύπο, Φωτεινή Παπανικολάου, Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου
  6. ↑ "ΚΑΘΗΚΟΝ ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΝ": ΟΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ ΓΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ, ΧΡΙΣΤΟΣ Κ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Η ΠΟΛΗ 1910-1974». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. 
  8. ↑ «ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ 1974». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. 
  9. ↑ «Η ιστορία της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου». HuffPost Greece. 2017-07-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-09-23. https://web.archive.org/web/20180923160707/https://www.huffingtonpost.gr/2017/07/28/eidiseis-politiki-kypriako-ammoxostos-_n_17616146.html. Ανακτήθηκε στις 2018-09-23. 
  10. ↑ «Επαρχία Αμμοχώστου – Ένωση Δήμων Κύπρου». ucm.org.cy. Ένωση Δήμων Κύπρου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  11. ↑ «Επαρχιακές Διοικήσεις - Ιστορικό». www.moi.gov.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2018. 
  12. ↑ «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015». Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2018. 
  13. ↑ «ΑΝΟΡΘΩΣΗ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  14. ↑ «ΝΕΑ ΣΑΛΑΜΙΝΑ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  15. ↑ «ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΕΥΑΓΟΡΑΣ» - ΓΣΕ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  16. ↑ «ΝΑΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  17. ↑ «ΟΜΙΛΟΣ ΑΝΤΙΣΦΑΙΡΙΣΕΩΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  18. ↑ «ΜΑΡΑΘΩΝ ΚΑΤΩ ΒΑΡΩΣΙΩΝ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  19. ↑ «ΔΟΞΑ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 
  20. ↑ «ΠΡΟΟΔΟΣ ΑΓΙΟΥ ΛΟΥΚΑ - Famagusta Municipality». www.famagusta.org.cy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2018. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


π • σ • ε Πόλεις της Κυπριακής Δημοκρατίας
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αμμόχωστος&oldid=10538238"